Kad pročitate reč derviš, verovatno vam nadođu sećanja na obaveznu srednjoškolsku lektiru i sate provedene uz Mešu Selimovića. Spomenimo na trenutak njegovo remek delo „Derviš i smrt“ kao jednu fascinantnu priču o unutrašnjim stanjima duha, o procesima donošenja odluka između moralnog i potrebnog, duhovnog i svakodnevnog.
Međutim, ovde će biti reč o nečemu drugom. Vodili smo vas kroz ukuse i mirise turske, kroz njene letnje destinacije, ali i bogomolje, od onih drevnih pravoslavnih, preko carigradske patrijaršije pa do arhitektonskih čuda islama, Plave, Sulejmanove džamije i tako dalje.
Na redu je jedan serijal tekstova o turskoj muzici, a prvi u nizi biće posvećen plesu derviša, kao jedna od možda najmističnijih, a svakako najdinamičnijih tajni orjenta.
Turska muzika u principu predstavlja miks persijske, grčke, vizantijske i naravno otomanske muzike pa kao takva, ona je i danas široko odomaćena i prihvaćena na Balaknu. O fenomenu ili bolje rečeno paradoksu da i posle 5 vekova turske imperije njeni zvuci predstavljaju nezaobilazni deo repertuara na većini narodnih veselja biće dotaknuto u jednom od narednih postova.
Ali ovde ćemo govoriti o nečemu drugom. Za one koji ne znaju, derviši su rečeno jezikom evropljana vrsta monaha ili bolje rečeno fakira islamske orjentacije specifični po asketskom stilu života i posebnom vrstom obožavanja Boga. Njihovo učenje se naziva sufi. Postoji ogromni broj bratstva, a na našim prostorima delovali su bajramije, melamije, bektašije, halvetije, gulšenije, kadirije, hindije, mevlevije, nakšibendije, rifaije, sadije, sunbulije, šabanije, šazilije i ušakije. Pored Balkana, derviši su prisutni i u Iranu, severnoj Africi, Pakistanu, Avganistanu, Indiji i Tadžikistanu.
Pojedine grupacije posebno su poznate po ezoterijskim ritualima i seansama u kojima, usled religioznog plesa, derviši updaju u posebno stanja uma kada su imuni na bol sa mogućnšću da rade najneverovatneije svari. Ovakvih snimaka ima puno, a neki od nji su obišli ceo svet. Na primer,
Ali pored ovih zatvorenih i može se reći opasnih sakralnih predstava postoji i umetnički nastup. Za one koji žele da upoznaju drevnu umetnost Male Azije, pre svega da čuju zvuke Anadolije, evo jednog svetovnog klipa gde u jednom umetničkom stilu nastupaju derviši.
Postoje nekoliko mesta u Istanbulu gde se izvodi ovaj kovitlajući ples, pod nazivom Sema, a ovaj donji snimljen je u Kuli Galata. Da li bi se usudili da izbrojite broj okreta?
Sama odora je jedinstvena, a posebno kapa, u rotaciji brzih spinova uticaće da svakako neposerdno doživite duh ovog plesa. Kako god, ako ste u poseti bilo kom delu Turske, imajte na umu ovu priču, pa upitajte lokalne meštane, svog turistilčkog vodiča odnosno info centar, da li se organizuje nastup derviša, pa rezervišite kartu za performens. Posebno je zanimljiv vrtložni ples ljubavi.
Upoznavanje sa različitim običajima tuđih kultura zasigurno će dodati još jednu vrednost vašem duhu, a uskoro još golicljivih tekstova na temu turske muzike.
Preporuka
-
Ocena:
Dodajte komentar