Manastir Manasija sa crkvom Svete Trojice

U geografskom smislu reči Resava je oblast oko reke Resave i predstavlja prirodnu vezu Šumadije sa Istočnom Srbijom. U turističkom smislu ovaj kraj je poznat po Resavskoj pećini, Vodopadima Veliki Buk i Prskalo, a srce ovog kraja su čuveni manastiri Manasija i Ravanica.

Manasija se nalazi na oko 30 kilometara od autoputa Beograd-Niš, blizu Despotovca. Manastir je podigao despot Stefan Lazarević, poznat i kao Visoki Stefan, čije se mošti,po mišljenju nekih stručnjaka, nalaze u južnom delu crkve,ispod bele mermerne ploče. Ovo je jedan od najznačajnijih spomenika srpske srednjovekovne kulture i najznačajnija građevina koja pripada takozvanoj „Moravskoj školi“. Gradnja je trajala između 1407. i 1418. godine, tj nakon kosovskog boja, a jedan od najpoznatijih motiva su sveti ratnici koji krecu u boj. Odmah posle osnivanja, Manasija je postala kulturni centar despotovine. Njena „Resavska škola“ bila je prepisivačka radionica i bila je izvor pisanih dela i prevoda i posle pada despotovine, kroz ceo 15. i 16. vek.

Par informacija sa wikipedije:

Manastirski kompleks Manasije sastoji se iz crkve Svete Trojice, velike trpezarije ili takozvane „škole“ (koja se, teško oštećena, nalazi južno od crkve) tvrđave sa 11 kula, opasanih rovom, od kojih je najveća Despotova kula“ (severno od crkve).

U toku viševekovne turske okupacije, manastir je više puta pustošen i razaran. Sa crkve je bio skinut olovni krov, pa je više od jednog veka crkvena građevina prokišnjavala i dve trećine fresaka je nepovratno propalo. Zapadni deo crkve, takozvana „priprata“, prilikom jedne eksplozije u 18. veku teško je oštećena, pa je današnja priprata većim delom naknadno dozidana. Srećom, u tom delu crkve očuvan je pod u mozaiku, koji je rađen od krupnog raznobojnog kamena.

Iako teško oštećen, živopis Manasije spada u red najvećih dometa srednjovekovnog slikarstva. Od očuvanih fresaka najzanimljivija je kritorska kompozicija na zapadnom zidu glavnog dela crkve na kojoj despot Stefan drži u jednoj ruci povelju a u drugoj model manastira. Na toj fresci je on u vladarskim odorama sa vladarskim insignijama.

Manastirska crkva sa Despotovom kulom u pozadini

Na južnom i severnom zidu – u pevnicama – očuvani su veličanstveni likovi svetih ratnika. U gornjim zonama pevnica naslikane su scene iz života Gospoda Hrista i ilustrovane Njegove priče iz Jevanđelja. U glavnom kubetu su predstavljeni starozavetni proroci. U oltaru je naslikano Pričešće apostola i Povorka svetih otaca, među kojima je (poslednji u redu prema severu) prvi srpski arhiepiskop – sveti Sava. Na stubovima su dobro očuvani medaljoni sa poprsjima svetitelja, kao lik svetog arhanđela Mihaila (na južnom) i svetog Petra Aleksandrijskog (na severnom stubu).Manasija je rušena i pustošena mnogo puta. Ostalo je zabeleženo da je stradala 1439, 1456, 1476, i 1734, ali je i obnavljana 1735, 1806, 1810, i 1845. godine. Zavod za zaštitu spomenika kulture SR Srbije je 1956. godine uradio obimne konzervatorsko-restauratorske radove uključujući i čišćenje i konzervaciju fresaka.
Od zanimljivosti interesanta je polemika izmedju crkvenih vlasti i antropologa i paleopatologa Srboljuba Živanovića. Naime crkva nije dozvolila da ovaj svetski priznati stručnjak pogleda nađene mošti za koje se veruje da pripadaju Despotu Lazareviću. Živanović objašnjava da je detaljno opisano od čega je bolovao Despot, kao i rane koje je dobio priliokm bitke u Angori, što može biti lako proverljivo na moštima.