Jezero Van, ostrvo Akdamar i crkva Svetog Krsta

Jezero Van je prava poslastica za sve ljubitelje geografskih i istorijskih zanimljivosti, divne arhitekture i znamenitih crkava, pa čak i za ljubitelje mačaka! Najveće jezero u Turskoj, jezero Van, smešteno na samom istoku zemlje, vrlo je specifično po svojim karakteristikama.

Piše: Sonja Todorović.

Ne samo da je ovo najveće jezero Turske nego je i drugo po veličini na Bliskom istoku. Međutim, nije samo veličina ovog jezera ono što ga čini posebnim.

Karakteristike jezera

Jezero Van nigde ne otiče, ono je takozvano endoreično jezero, pa je sa svojom površinom od 3.755 km² i nadmorskom visinom od 1.719 metara, jedno od najvećih endoreičnih jezera na svetu. Ima puno pritoka koje se u jezero slivaju sa okolnih planina.

Nekada jezero Van nije bilo endoreično jezero, ali je takvo postalo još u antičkom dobu, usled vulkanskih erupcija Nemruta. Kako je jezero vulkanskog porekla, neaktivnih vulkana ima i danas, istočno i severno od njega.

Jezero Van je slano jezero, sa visokim procentom saliniteta i solima poput natrijum-karbonata. Zbog toga se ovo jezero ne zamrzava, čak ni tokom veoma niskih zimskih temperatura, sem manjeg plitkog severnog dela. Salinitet vode je uticao na to da samo jedna vrsta ribe živi u ovom jezeru, ali je svojim karakteristikama uticalo i na postojanje posebne rase mačaka.

Turska Van mačka

Turska Van mačka potiče sa oblasti ovog jezera, a poznata je i kao „plivajuća“ mačka, odnosno „mačka-plivač“, zbog svoje vrlo neobične sklonosti ka vodi, plivanju i kupanju.

Divnog belog krzna i često sa očima različite boje, ova mačka vesele naravi je zaštićena vrsta i može se naći samo u blizini jezera Van i nigde više.

Jezero Van je zajedno sa jezerima Urmija i Sevan činilo tri velika jezera nekadašnjeg Jermenskog kraljevstva, što samo govori o njegovoj istorijskoj važnosti.

Međutim, na ovom jezeru dešavale su se i neke čudne stvari koje svedoče o njegovoj misterioznosti.

Naime, postoji legenda da čudovište Inčoj živi ovde, a ima i ljudi koji tvrde da su očevici ove turske verzije čudovišta iz Loh Nesa.

Priča se da se zbog čiste vode u ovom jezeru kupaju i anđeli.

Najskoriji čudni događaj registrovan je 2013. godine, kada su, navodno, snimljeni vanzemaljci i leteći tanjir iznad ovog jezera. Bez sumnje, jezero Van ima neku posebnu energiju.

Ostrvo Akdamar

Ostrva koja se nalaze u okviru jezera su Adir, Kuš, Čarpanak i Akdamar, i upravo ovo poslednje ostrvo je i najpoznatije.

Ono što mu daje značaj jeste jermenska crkva Svetog Krsta nastala u X veku. Iako se jermenske crkve nalaze i na drugim ostrvima, crkva na ostrvu Akdamar pleni svojom lepotom i sa sobom nosi najzanimljiviju priču i istoriju.

Crkva Svetog Krsta

Crkvu je podigao vaspuranski kralj Gagik I i kao takva predstavlja jedan od temelja jermenske civilizacije. Da bi se značaj ove crkve razumeo potrebno je znati da je Jermenija bila prva država na svetu koja je hrišćanstvo proglasila zvaničnom državnom religijom, i to još u 4. veku. Sam naziv jezera potiče od jermenske reči vaspurakan koja znači „zemlja velikodostnojnika“.

Jedinstvenost ove crkve je njena spoljašnjost, odnosno zidovi na kojima su uklesane biblijske scene, poput priče sa Davidom i Golijatom. Značenje tih slika je predmet diskusije godinama, a posebno se raspravlja o turskom i jermenskom uticaju koji stoji iza njih. Unutrašnjost crkve ukrašena je freskama, ali su ipak biblijske scene na spoljašnjim zidovima, rozikasto-crvenkastom vulkanskom kamenu, ono što privlači pažnju kada je ova crkva u pitanju. Arhitekta crkve Svetog Krsta je ujedno i monah, Manuel.

U početku je ova crkva bila deo kompleksa koji je ostao sačuvan sve do 1915. godine, odnosno genocida nad Jermenima, ali danas je jedina ona opstala, iako se ostaci kompleksa i danas mogu videti. Država je čak planirala da 1951. u potpunosti sruši i crkvu Svetog Krsta, kao i ostatke kompleksa, jer je ostrvo služilo kao vojna baza. Međutim, rušenje je sprečio čuveni turski pisac, Jašar Kemal. Upotrebivši sve uticaje i mogućnosti koje je imao, sprečio je nestanak ove značajne crkve koja je danas vrlo turistički posećena.

Nakon restauracije crkve 2005. godine otvorena je kao muzej za sve zainteresovane. Crkva Svetog Krsta je i dalje predmet rasprava i kontroverzi, posebno u modernoj politici Turske i Jermenije, baš zbog svog istorijskog porekla i značaja.