Ako ste veliki zaljubljenik u istoriju i volite “edukativne” izlete, iznenadiće vas koliko zanimljivih lokaliteta postoji na jugu Srbije. Sačuvani tragovi bogate istorije i intrigantne kulture od neolita do 20. veka mogu da vas oduševe – neki svojom jednostavnošću, drugi impozantnom arhitekturom.
Možete napraviti jednodnevni izlet do Caričinog grada kod Leskovca ili arheološkog parka Pločnik kod Prokuplja, na primer. Ukoliko imate vremena da organizujete obilazak više istorijskih lokacija, možete da isplanirate rutu svoje “ekskurzije”. Dobro je znati da se do većine nalazišta i spomenika kulture lako dolazi automobilom.
Čak i u slučaju da nemate svoje vozilo, uvek možete iznajmiti auto u nekoj od rent a car agencija i započeti putovanje kroz prošlost obilazeći tvrđave iz rimskog doba, srednjovekovne manastire i znamenita mesta iz novije istorije srpskog naroda. Veliki izbor pouzdanih automobila možete pronaći na ovom linku https://rentacarnis24.rs/.
Kada obezbedite prevoz, preostaje da napravite strategiju obilazaka i bolje upoznate južnu Srbiju. Predstavljamo vam najupečatljivija mesta na jugu koja čuvaju tajne prošlih vremena. Pročitajte.
Caričin grad – Justinijana Prima
Arheološko nalazište Caričin grad ili Justinijana Prima nadomak Leskovca i Lebana je ranovizantijski grad iz 6. veka. Ovaj jedinstveni spomenik se smatra nepokretnim kulturnim dobrom od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju i polazna je tačka za proučavanje antičkog nasleđa na našim prostorima.
Naziv Caričin grad potiče iz legende o bezvodnom gradu kojim je vladala nepoznata carica. Međutim, ono što je istorijski potvrđeno jeste da je njegov osnivač bio vizantijski car Justinijan I. Kao jedan od najvećih i najznačajnijih vizantijskih gradova na Balkanu, vojni, administrativni i crkveni centar, Caričin grad je bio mesto u kom je 535. godine u ustanovljena Arhiepiskopija Justinijana Prima.
Prva istraživanja ovog poznoantičkog utvrđenja počela su tek u 20. veku, kada su prekidana zbog ratova. Iskopavanja su otkrila da je grad imao akropolj sa bedemima, kule, istočnu kapiju, Episkopsku baziliku, krstionicu, „Konsignatorijum”, kao i centralnu ulicu i zapravo veliki broj građevina koje potvrđuju koliki uticaj je ovaj grad imao na razvoj urbanizma u Vizantiji.
Tvrđava u Nišu
Niška tvrđava smatra se jednim od najlepših utvrđenja na srednjem Balkanu. Ujedno je i među bolje očuvanim tvrđavama, što je naročito fascinantno s obzirom na činjenicu da potiče još iz 1. veka nove ere. Temelje tvrđave koja danas krasi centar Niša postavili su Rimljani, da bi je u stolećima koja su usledila gradili Vizantinci, Srbi i Osmanlije.
Ako rešite da prošetate utvrđenjem, biće vam potrebno nekoliko sati da se upoznate sa svim istorijskim spomenicima koji se u njemu nalaze. Na ulazu je čuvena Stambol kapija, hamam koji datira iz 15. veka, ali i arsenal iz 19. veka u kome se danas nalazi izložbeni prostor Galerije savremene likovne umetnosti.
Tragovi bogate niške istorije okruženi su bedemima visine 8 metara, pa ovde možete videti i barutane, Bali-begovu džamiju, antičke terme, lapidarijum. Takođe, ovde svoje posebno mesto imaju spomenici iz novije srpske istorije poput spomenika Milanu Obrenoviću i spomen kosturnica iz 1927. godine.
Inače, tvrđava se nalazi u strogom centru Niša, pa ako uzimate smeštaj u gradu moći ćete i da pešačite do ove znamenitosti.
Ćele kula
Kula od ljudskih lobanja – Ćele-kula, unikatan je spomenik ne samo u Srbiji i na Balkanu, već i u čitavom svetu. Poznavaoci burne srpske istorije i borbe za oslobođenje od Turaka znaju koliko je Ćele-kula zapravo značajan monument za Srbe. Za podizanje ovog spomenika zaslužan je ni manje ni više nego jedan Turčin. Naime, nakon bitke na Čegru 1809. godine tadašnji zapovednik Niša Huršid paša izdao je naređenje da se sazida kula od lobanja srpskih ratnika.
Cilj je bio da se na ovoj značajnoj raskrsnici na putu za Carigrad postavi užasavajuća opomena srpskom narodu, ali i svima koji žele da se suprotstave i pobune protiv sultana. Vremenom, Ćele-kula je propadala, pa je od ukupnog broja lobanja sačuvano samo 58. Jedna od njih je posebno istaknuta na pijadestalu – u pitanju je lobanja Stevana Sinđelića, junaka i zapovednika srpske vojske u bitki na Čegru.
U Turističkoj organizaciji Niša, Ćele kula zauzima posebno mesto i važnu atrakciju. Posetioci danas mogu da obiđu natkriven spomenik, kao i kapelu koja je naknadno sagrađena.
Narodni muzej Toplice i Memorijalni kompleks Gvozdeni puk
Nema boljeg mesta za upoznavanje sa slavnom istorijom Topličkog kraja od Narodnog muzeja Toplice. Ova institucija se nalazi u centru Prokuplja i pored stalnih postavki neretko je domaćin gostujućih izložbi. Istorijsko i etnološko odeljenje muzeja je zanimljivo za sve ljubitelje novije istorije – naročito perioda Topličkog ustanka i NOB-a u Drugom svetskom ratu. U muzeju se takođe čuva zbirka predmeta iz neolita, u kojoj centralno mesto zauzimaju predmeti iz arheo-parka Pločnik.
Posetioce muzeja kustosi će uputiti i na novootvorenu spomen-sobu “Gvozdeni puk”, koja se nalazi u Memorijalnom kompleksu u gradu. Spomen-park posvećen je nadaleko čuvenim junacima Gvozdenog puka, jedinice koja je odigrala ključnu ulogu u svim bitkama srpske vojske od 1912. godine do kraja Prvog svetskog rata.
Arheo park Pločnik
U Toplici postoji mnogo značajnih istorijskih lokaliteta, a jedan od jedinstvenih u regionu svakako je arheo park Pločnik, koji pripada Vinčanskoj kulturi. U pitanju je bio naseljeni kompleks iz neolita, mlađeg kamenog doba, koji je postojao od 5500. do 4700. godine p. n. e. i prostire se na oko 110 hektara površine.
Premda su u prošlom stoleću vršena razna ispitivanja i iskopavanja, tek je u 21. veku ustanovljeno da je upravo Pločnik najstariji metalurški centar na svetu. Pronađeni su brojni predmeti, ostaci keramike i figuralne plastike. Zahvaljujući rekonstrukciji neolitskog sela koja je urađena u protekloj deceniji, posetioci mogu danas da prošetaju naseljem, prošetaju kroz kuće i pojedu hleb ispečen “na praistorijski” način.
Manastir Ajdanovac
Kao deo velikog istorijskog nasleđa i manastirskih kompleksa širom Srbije, još jedna lokacija vredna posete je i manastir Ajdanovac nadomak Prokuplja i Blaca. Podignuta na obroncima planine Jastrebac još u 14. veku, ajdanovačka crkva Svetog Đorđa je jedina sačuvana srednjovekovna manastirska crkva u Toplici.
Nažalost, nema pouzdanih izvora o datumu njenog nastanka, ali prevladava mišljenje da je izgrađena ili oko 1321. godine ili pak neposredno po dolasku Turaka na Balkan oko 1485. godine. U prilog ovoj drugoj tvrdnji stoji i živopis crkve koji iako ne kompletno očuvan ipak donosi dokaze o periodu svog nastanka – a to je 1492. godina.
Istoričari ne mogu da potvrde, ali postoje velike pretpostavke da je do 20. veka manastir više puta bio meta pljačkaša, kao i da su konaci manastira spaljeni. I prethodno stoleće ostavilo je traga na crkvi i kompleksu, kad je tokom burnih događaja i ratova dodatno uništena od strane Bugara. Danas je manastir obnovljen i otvoren za vernike i posetioce. U njemu se čuva ćivot sa moštima starozavetnog proroka Nauma iz 7. veka n.e, kao i nekoliko dragocenih crkvenih knjiga još iz 18. i 19. veka.
Na proputovanju kroz južnu Srbiju postoji još mnogo značajnih lokaliteta i turističkih atrakcija – u Prokuplju je Crkva svetog Prokopija, u Nišu arheološko nalazište Medijana (trenutno nedostupno za posetu), kao i brojne crkve u Jablaničkom i Nišavskom kraju. Preostaje samo da krenete putevima antičkih civilizacija i naroda koji su obeležili život na Balkanu u srednjem veku i novijoj srpskoj istoriji.
Uključi se kroz komentar