Niška tvrđava – manifestacije i šta videti

Ako od proleća do jeseni boravite u Nišu, u vedrim i toplim večerima šetnja tvrđavom biće pravi pogodak, a vaše utiske o ovom gradu sigurno će upotpuniti neke od znamenitosti ovog zdanja.

Sasvim jednostavno je popeti se na kulu (plato) iznad Stambol kapije, pa u suton, kada su boje dražesne, uživati u pogledu sa jednog od najlepših vidikovca u Nišu. Smenjivaće se, pogled na Banovinu sa Nišavom, spomenikom Oslobodiocima sa Hotelom Ambasador … Vojskovođe koji su upravljali ovim objektom sigurno su imali lepe trenutke tokom vršenja svoje službe.

Niška tvrđava je danas jedan od najstarijih i najvrednijih spomenika kulture grada Niša. Ona je i njegov zaštitni znak. Prepoznatljiva Stambol kapija simbol je na grbu Niša što dovoljno govori o značaju ovog izvanrednog spomenika kulture. Smeštena na desnoj obali reke Nišave, u neposrednoj blizini centralnog gradskog trga, Tvrđava je danas prava zelena oaza i mesto za odmor i razonodu Nišlija svih uzrasta.

Tvrđava u Nišu je najočuvanije utvrđenje ovog tipa na Balkanu. Iako je prva asocijacija na Tvrđavu period turske vladavine, njeni začeci sežu mnogo dublje u prošlost. Preteču Tvrđave predstavljao je logor rimskih legionara, a tek od 10. veka se na osnovu spisa može zaključiti da je niško utvrđenje imalo karakter srednjevekovne tvrđave.

Iako je, kako smo već rekli, prva asocijacija na Tvrđavu vezana za Osmanlije, interesantno je da su oni prvi put stvarno gradili na ovoj teritoriji tek početkom 18. veka kada su u ratu sa Austrijancima izgubili Beograd i sedište pašaluka morali da izmeste u Niš.

Tako je 1718. godine na ovom području za potrebe vojske podignuto utvrđenje Hisar, a samo šest meseci nakon završetka radova, 1719. godine sultan je odlučio da se u Nišu izgradi jaka tvrđava. Tako je današnja Tvrđava nikla na osnovama novosagrađenog utvrđenja Hisar. Radovi su trajali do 1723. godine a završetak je obeležen postavljanjem ploče sa zapisom na Stambol kapiji.

Tvrđava je imala vojni karakter sve do 1950. godine kada se vojska povlači iz nje. Od tada Tvrđava ima istorijski značaj i 1979. godine biva proglašena kulturnim dobrom od velikog značaja. Na kraju se može reći da je viševekovna istorija Tvrđave je obeležena različitim osvajačima i vladarima, od Rimljana, preko Stefana Nemanje čija je prestonica krajem 12. veka neko vreme bila u njoj pa do Osmanlija koji su je osvojili 1395. godine.

Manifestacije u Niškoj Tvrđavi

Danas Tvrđava ima znatno više od samo istorijskog značaja jer je postala i centar različitih kulturnih i umetničkih dešavanja u Nišu. Najpoznatija kulturna manifestacija grada, koja se svake godine održava na Letnjoj pozornici u Tvrđavi je Festival glumačkih ostvarenja “Filmski susreti”, jedan od najprestižnijih filmskih festivala kod nas.

Na Letnjoj pozornici se održavaju i Horske svečanosti, međunarodni festival horske muzike. Poslednjih godina veliku popularnost je stekao Nisville, međunarodni džez festival. U vreme Nišvila, Jug Srbije svake godine na par dana postaje svetska prestonica džeza, jer pored Niša, džezeri nastupaju i u okolnim gradovima poput Prokuplja, Vranja, Pirota, Dimitrovgrada i slično.

Šta videti

Od kada aerodrom Car Konstantin radi, cene letova iz Niša, su doprinele da Niš dočekuje svi više gostiju. Osim mnogobrojnih kulturnih dešavanja, Tvrđava je omiljena kod mladih zbog velikog broja kafića i diskoteke koji se nalaze odmah na ulazu u Tvrđavu. Za decu poseban atrakcija je fotografisanje pored drvenog dinosaurusa.

Plato sa leve strane je lepo uređen pa je pravo uživanje tokom leta sedeti u bašti nekog kafica i ispijati onu srpsko-tursku kafu (po ukusu i nazivu neka bude individualno) koju svi tako volimo. Posebno predlažemo etno restoran fantastične domaće kuhinje Hamam, restauriran nad starim turskim kupatilom. Planinarski dom je poznat po jeftinom sladoledu i specijalanoj četničkoj kafi (posebna vrsta prepečene turske kafe).

U Tvrđavi se nalazi i umetnički paviljon sa prodavnicom suvenira, Salon 77 u obnovljenoj Bali-begovoj džamiji iz 16. veka, zgrada Istorijskog arhiva izgrađena 1890. godine u čijoj je blizini Lapidarijum, zbirka antičkih nadgrobnih spomenika izloženih na otvorenom. Muzeji Niške tvrđave učestvuju u najmasovnijoj kulturnoj manifestaviji Noć muzeja, pa ako niste iz Niša, dođite tog popodneva i bićete oduševljeni snagom utisaka koje ćete poneti.

Spomenimo da je u godinama pre obeležavanja jubileja povodom proklamacije Milanskog Edikta davne 313. godine, Niška tvrđava dotaknuta i na jedan književni, a pri tom istorijski utemeljen način. Po Konstantinovom raskršću Dejana Stojiljkovića na ovom mestu se nalazi jedna od najtraženijih relikvija hrišćanstva.

Centralna radnja u ovom mističnom romanu je potragom za mačem Svetog Cara Konstanina koji obitava negde u najskrovitijim katakombama tvrđave. Napomenimo, da se pod tvrđavom nalazi i nekoliko slojeva kulutre, a sigurni smo da će nove generacije imati puno posla oko ispitivanja i pronalaženja ovog blaga.

Za kraj, šta reći, osim da vam želimo prijatnu šetnju uz najtačniju prognozu vremena za Niš!