Sedam crkava otkrovenja

Da li se Turska može smatrati izgubljenom biblijskom zemljom? Za one koji ne poznaju predhrišćanski i ranohrišćanski period na prostoru Male Azije, možda zvuči kao neko paradoksalno pitanje. Posle ovog teksta biće sve malo jasnije.

U knjizi oktrovenja, ili Jevanđelja po Jovanu, tj. u poslednjoj knjizi Novog zaveta postoji najviše enigme. Između književnog i proročkog, pripovedačkog i zapovedajućeg, autor, koji veruje da je Apostol Jovan iznosi svoju viziju dolaska carstva nebeskog na zemlju. Pišući iz zatočeništva, sa ostrva Patmos, kako je za to vreme bio običaj, obraća se crkvenim poglavarima. Iznosi svoje viđenje upravaljanja crkvom i spominje sedam važnih hrišćanskih svetinja, nazvanih sedam crkava otkrovenja.

Današnja Turska budući da zauzima najveći deo Male Azije kolevka je prvim hrišćanskim crkvama. Sve crkve, njih sedam, koje su spomenute u apokaliptičnom otkrovenju Svetog Jovana danas se nalaze na njenoj teritoriji. Sarkastično ili ne, pet od njih više ne postoje, a dve još uvek žive, pa krenimo redom.

Sve je počelo u Tarsusu. Pre više od 20 vekova, Tarus je bio rimski trgovački centar, na sredini Medeteranske obale, središnjica juga Turske. Ovde, Isus sreće Saula, koji postaje Pavle, jedan od najvećih apostola i sledbenika Isusa. Pavle je rođen 5. godine nove ere u Tarsusu, a umire u Rimu, 67. godine. Od trenutka kada se Isus i Pavle sreću više ništa nije isto, civilizacija će uskoro poprimiti jedno novo sakralno ruhu, a gradnja hrišćanskih bogomolja počinje.

1. Crkva u Efesu. O drevnom gradu Efesu dosta smo pisali http://www.tt-group.net/leto/turska/efes/, a puno istorijskih činjenica se mogu naći u prvoj poslanici Timoteju, koju je napisao Sveti Pavle. Za svoje vreme ovaj grad je bio najbogatiji centar Mediterana pa samim tim, grad sa najuticajnijom crkvom.

Danas u Efesu niko ne živi, a od antičkih građevina postoje ostaci Crkve Svetog Jovana, Efeskog muzeja i Velikog Pozorišta.

Baziliku Svetog Jovana u 6. veku nove ere podigao je imperator Justinijan.

2. Crkva u Smirni, teritorija današnjeg Izmira, trećeg po veličini grada u Turskoj. Nekad je zauzimala središnji deo Anatolije, danas samo bitna turistička tačka. Najbolje je sačuvana antička Agora u Staroj Smirni, a u arheološkom muzeju Izmira mogu se videti ogroman broj rimskih eksponata toga vremena.

Crkva Svetog Polikarpa Smirnskog i dalje živi u Izmiru.

3. Crkva u Pergamu. I ovaj antički grad, smešten petnaestak kilometara od Egejskog mora je danas samo lokalitet. Čuva kako ostatke politeističkih, tj. starih paganskih religija Rimskog carstva, tako i monoteističkog Hrišćanstva. Ako krenete nekada na pokloničko putovanje, ova destinacija se ne sme propustiti. Zanimljivost je,  ovaj drevni grad, Pergam, ima svoj muzej, ali ne u Turskoj, već u Berlinu, u Nemačkoj.

4. Tijatira, ili njen grčki naziv Pelopia, a današnji Akisar. Ovo je bio dom nekada jake crkve, a danas su ostale legende o paganskoj proročici i hodočašću apostola Pavla.

5. Sard, opisama u Jevanđelju po Jovanu kao mrtva crkva koju treba oživeti, jer postoje oni koji nisu zaprljali odeću. Nalazi se na 80 kilometara od Izmira. Na ovom arheološkom lokalitetu se pored Vizantijske crkve nalazi i Artemidin hram i Sardijeva Sinagoga.

6. Crkva u Filadelfiji je spomenuta sa pohvalom kao simbol malih, aili upornih hrišćana. Potiče od reči bratska ljubav. Na mestu drevne Filadelfije, ostalo je samo par ruina. Najveći grad u blizini ovog lokaliteta je Alasehir.

Grad krivudivaih ulica gde se može videti i dalje stari vizantijski zid koji kao da čuva još neispričanu tajnu prebogate istorije ove regije.

7. Poslednja u nizu je crkva u Laodikiji.  Laodikija i njena crkva je kritikovana kao slaba zajedinca. Danas je i ovo jedan izuzetakn arheološki lokalite. Nalazi se blizu turskog grada Denizli.

Verujemo da posle ove priče vaš stav o turskoj biće malčice drugačiji. Ako obožavate antiku, skloni ste umetnosti, a radoznali kad je mistika u pitanju ovo će sigurno biti jedna izuzetno koristna reportaža za vas.